میراث مغول تازه مسلمان

---

ورامین شاید تنها شهر ایران باشد که در زمان حمله مغول ها نه تنها ویران نشد، که بیش از پیش هم رونق گرفت. شهری که به لطف افکار صلح طلبانه حاکم تازه مسلمانش، سلطان محمد خدابنده (الجایتو) آباد شد و در همین دوران کلنگ یکی از مهم ترین آثار تاریخی آن به زمین خورد:

سبک معماری این مسجد، ایلخانی است که در حقیقت ادامه سبک سلجوقی بوده است. به این ترتیب، شما در بازدید از

کتاب های تاریخی پایان ساخت این مسجد را به سال726 نسبت می دهند. یعنی زمانی که الجایتو دیگر زنده نبود و ابوسعید بهادر به جای او حکومت می کرد. به همین دلیل نام ابوسعید بر کتیبه مسجد ثبت شد و این کتیبه بعدها از بین رفت.

مادام دیولافوا، باستان شناس فرانسوی که در دوره ناصر‌الدین شاه قاجار بازدیدی از این مسجد داشته است در سفرنامه خود درباره تخریب این اثر می نویسد: «پس از چهار ساعت راهپیمایی و پایمال کردن محصول مزارع و شنیدن نا‌ملایمات از زارعین بام مخروطی شکل و گنبد مینای مسجدی که در میان مزارع سر بر‌آورده بود از دور پدیدار شد. این دهکده ورامین است. کمی بعد به آنجا ‌رسیدیم و در میان باغ‌ها که دیوار‌های گلی داشتند، داخل شدیم. در این باغ‌ها درختان میوه از قبیل گیلاس و زرد‌آلو و گوجه و هلو، جنگل انبوهی تشکیل می‌دادند. پس از کمی استراحت به تماشای