بهم خوردن ساعت بدن مسافران هوایی

بهم خوردن ساعت بدن مسافران هوایی

کسانی که به سفرهای خارجی رفته اند، حتما تجربه کرده اند که تفاوت زمانی مبدا و مقصد تا مدتی باعث سردرگمی، بهم خوردن ساعت فیزیولوژیکی بدن و تاثیرات ناخوشایند روی خواب و خوراک می شود...

به این پدیده سردرگمی زمانی یا Jet lag گفته می شود.
تعریف عامیانه جت لگ آن است که شما به جای دیگری با اختلاف زمانی با مبدأتان سفر ‌کنید و ساعت خواب/بیداری و شب/روزتان به هم بریزد و شما را خسته و کلافه کند. تأثیر jet lag روی آدم‌های مختلف متفاوت است، اما به‌طور کلی وقتی در یک پرواز، بیشتر از دو منطقه‌ی زمانی (time zone) را پشت‌سر بگذاریم، jet lag شدیدتر می شود. منطقه زمانی یک منطقه جغرافیای است که چندین ساعت مختلف در یک زمان معین وجود دارد. بطور کلی جهان 24 محدوده زمانی دارد. هر منطقه از شمال به جنوب حرکت می کند که هر کدام از این مناطق تقریباً 1000 مایل (1600کیلومتر ) پهنا دارد.
نام‌گذاری جت لگ از وقتی باب شد که مسافرت با هواپیماهای جت، فراگیر شد. آنها سریع بودند و مسافت زیادی را در زمان کوتاهی طی می‌کردند و مسافران سر درگم به‌جا می‌گذاشتند.
این وضعیت به علت مجموعه ای از شرایط رخ می دهد از قبیل تغییر مسیر سفر، تغییر در زمان، دگرگونی در نیروی مغناطیسی، تغییر در آب و هوا، عبور سریع از چندین محدوده زمانی.
سن هم ممکن است یک فاکتور تاثیر گذار در شدت جت لگ باشد. در افراد جوان جت لگ شدیدتر از افراد سالمند است. همچنین این وضعیت در زنان محتمل تر است تا مردان، شاید به این علت که استروژن مستعد کننده شرایط جت لگ می باشد.
خیال نکنید که بلای jet lag در اختلاف زمانی‌های زیاد سرتان می‌آید، کافی است 5ـ6 ساعت اختلاف داشته باشید، آن‌وقت تا شما بخواهید عادت بیدارشدن‌های 2 صبحی را از سرتان بیندازید و شب و روزتان سرجای خودشان برگردند، حسابی کلافه خواهید شد.
علت جت لگ آن است که در ابتدای حرکت، ریتم بدن خصوصیات نقطه عزیمت را حفظ می کند. با این حال محیط جدید اعمال فشار کرده و تاثیر جدیدی بر روی سیکل می گذارد. اصلی ترین فاکتور، زمان طلوع خورشید و آغاز تاریکی است. بدن سعی می کند که خود را با این وضعیت جدید تطبیق دهد اما مرکز تنظیم حرارت بدن این عمل را به کندی انجام می دهد و به علت کندی این روند، زمان تطبیق تقریباً یک روز به ازای عبور از هر محدوده زمانی طول خواهد کشید. به این ترتیب ممکن است شما تا چند روز مشکلاتی در خوابیدن داشته باشید اما باید بدانید که فعالیت ها و ارتباطات اجتماعی تان در طی روز به تسریع روند تطابق کمک می کند. با این حال ممکن است علائم 2-3 روز بعد از زمان ورود، نسبت به همان روز ورود به مقصد  شدیدتر شوند.

علایم جت لگ

علائم می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اما علائم به طور کلی به صورت زیر است:
کم آبی و فقدان اشتها، سردرد و مشکلات سینوسی، خستگی، عدم آگاهی به زمان و مکان (گیجی)، حالت تهوع وناراحتی در معده، بی خوابی یا الگوی خواب مختل شده، افسردگی خفیف، افت قند خون، سرفه های خشک، خارش گوش و...

با جت لگ چه کنیم؟

یکی از روش‌های غلبه بر jet lag این است که شب قبل از پرواز خوب بخوابید، در هواپیما بخوابید. فیلم‌دیدن و بازی‌کردن و نگران وقت بودن را کناربگذارید و هر چقدر، هر کجا توانستید فقط بخوابید! به مقصد که رسیدید ساعت مبدأتان را به‌کل فراموش کنید و سعی کنید فقط با ساعت جدید خودتان را تطبیق دهید. نور طبیعی به طور خودکار باعث می شود که سلول های بدن به شناختی از محیط و تغییرات محیطی برسند و راحت تر عمل تطبیق صورت گیرد. بنابراین در فضای آزاد قدم بزنید.
اگر قرار است صبح به مقصد برسید، مثلاً 7 صبح. سعی کنید روز خوبی را در مقصدتان شروع کنید. صبحانه را که حتما در هواپیما خورده‌اید، به گشت و گذار بروید و از هوای تازه و نور آفتاب لذت ببرید. خسته هستید، تا بعد از ظهر هم ممکن است خسته‌تر شوید، ولی خودتان را سرگرم کنید که نخوابید. شب بعد از شام به رختخواب بروید. مطمئن باشید انقدر خسته هستید که تمام شب را راحت بخوابید و صبح روز بعد را، بی jet lag، عادی‌تر شروع کنید. روز اول به محض رسیدن، رانندگی طولانی نکنید. خسته‌تر می‌شوید و زودتر از پا در می‌آیید.
لازم است فعالیت های مهم خود را در زمانی انجام دهید که بیشترین انرژی را در طول روز دارید. بعد از پرواز به طرف شرق بیشترین انرژی در عصر دیده می شود و بعد از پرواز به طرف غرب بیشترین انرژی در صبح مشاهده می گردد.
منبع:تبیان
ویرایش و تلخیص:آکاایران