بوشهر

بندر بوشهر مرکز استان بوشهر از استان‌های ایران است. این شهر همچنین مرکز شهرستان بندر بوشهر نیز می‌باشد. جمعیت این شهر بر پایه آمار سرشماری سال ۸۵ برابر با ۱۶۱٬۶۷۴ نفر است.

بیشتر مردم بوشهر به زبان فارسی(لهجه های گوناگون محلی از زبان فارسی)تکلم میکنند و اقلیت هایی از مردم استان هم متکلم به زبان های لری و ترکی قشقایی و عربی و... هستند بندر امروزی بوشهر را نادرشاه افشار در ۱۷۳۶ میلادی رونق دوباره بخشید. نام این محل پیش از آن ریشهر بود. خود نام بوشهر پیشینه‌ای دیرینه دارد.البته شکوه بوشهر راباید درزمان عیلامیان جست.

این استان از شمال به استان‌های خوزستان و کهگیلویه و بویر‌احمد، از مشرق به استان فارس، از جنوب شرقی به استان هرمزگان و از جنوب و مغرب با یک نوار ساحلی به طول 625 کیلومتر به خلیج فارس محدود می‌شود.
آب و هوای استان بوشهر به طور کلی گرم (بیابان کناری) بوده و در نواحی ساحلی گرم و نمناک و در قسمت‌های داخلی گرم و خشک است.
متوسط دمای سالیانه 24 درجه سانتیگراد و بیشترین مقدار آن در تابستان به حدود 50 درجه و کمترین مقدار آن به شش درجه می‌رسد.
میزان بارندگی در استان بوشهر کم و متغیر بوده و ممکن است مقدار آن خیلی بیشتر یا کمتر از متوسط بارش سالیانه (217 میلیمتر) باشد.
استان بوشهر دارای 9 شهرستان به نام‌های بوشهر، دشتی، دیر، کنگان، دشتستان، تنگستان، گناوه، دیلم و جم است و طبق آخرین سرشماری جمعیت آن به 886 هزار و 267 نفر می‌رسد.

پیشینه تاریخی بوشهر
دیرینگی بافت‌ تاریخی‌ بوشهر، به‌ دوره‌ی‌ حکومت‌ نادرشاه افشار برمیگردد که‌ در آن‌ هنگام‌ با تأسیس‌ پایگاه‌ دریایی‌ نادرشاه‌ در خور شرقی‌ بوشهر موسوم‌ به‌ خور نادری‌، بندر بوشهر از یک‌روستای‌ کوچک‌ ماهیگیری‌ به‌ یک‌ بندر مهم‌ تبدیل‌ گردید. مادام‌ دیولافوا در سفر اول‌ خود به‌ بوشهر به‌ کشتی‌هایی‌ اشاره‌ می‌کند که‌ به‌ احتمال‌ قوی‌ بازمانده‌ی‌ کشتی‌های‌ نادرشاه‌بوده‌اند . از آن‌ تاریخ‌ رونق‌ و آبادانی‌ آن‌ ادامه‌ یافت‌ و در دوره‌ی‌ زندیه‌ به‌ دلیل‌ نزدیکی‌ به‌ پایتخت‌ ایران‌ در شیراز اهمیت‌ این‌ بندر دوچندان‌ شد. بافت‌ قدیم‌ بوشهر از شرق‌، شمال‌ و سمت‌مغرب‌ به‌ دریا محدود است‌ و از جنوب‌ به‌ خیابان‌ لیان‌ فعلی‌ محدود است. در گذشته‌ یعنی‌ در سال‌ ۱۲۷۱ هـ.ق‌ در محل‌ خیابان‌ لیان‌، حصار شهر با تعداد پانزده‌ باروی‌ نظامی‌ مستقر بوده‌ ودروازه‌ی‌ اصلی‌ شهر در محل‌ میدان‌ انقلاب‌ فعلی‌ قرار داشته‌ که‌ هنوز هم‌ در فرهنگ‌ و عرف‌ بومیان‌ بوشهر به‌ نام‌ دروازه‌ مشهور است‌.

در آن‌ ایام‌ در داخل‌ محدوده‌ی‌ شهر بوشهر ساختمان‌های‌ مردم‌ دو، سه‌ و حتی‌ چهار طبقه‌ بوده‌ که‌ از سنگ‌های‌ فسیلی‌ و ملاط گچ‌ و ساروج‌ و بعضٹ کاه‌ و گل‌ و پوشش‌ تیر چندل‌ ساخته‌ شده‌ ودرب‌ و پنجره‌های آن نیز از جنس‌ چوب‌ ساج‌ بوده‌ که‌ در برابر موریانه‌ و رطوبت‌ کاملاً مقاوم‌ بوده‌اند و احداث‌ خانه‌های‌ کپری‌ و غیر استاندارد در داخل‌ محدوده‌ی‌ شهر ممنوع‌ بوده‌ است‌.

در خارج‌ از حصار شهر بوشهر زمین‌های‌ پست‌ قرار داشته‌ به‌ طوری‌ که‌ در طول‌ زمستان‌ و به‌ خصوص‌ در هنگام‌ مد آب‌ دریا، آن‌ جا را آب‌ می‌گرفته‌ و به‌ شتل‌ العرب‌ یعنی‌ شطالعرب‌ معروف‌ بوده‌ و لذا مردم‌ بوشهر با محدودیت‌ زمین‌ مواجه‌ بوده‌اند و به‌ همین‌ دلیل‌ ساختمان‌های‌ خود را در طبقات‌ و به‌ طور عمودی‌ گسترش‌ می‌داده‌ و کوچه‌ها را نیز تا حد امکان‌ باریک‌ انتخاب ‌می‌کرده‌اند تا از زمین‌ موجود حداکثر استفاده‌ به‌ عمل‌ آید.

اولین‌ آبادی‌ خارج‌ از بوشهر، روستای‌ سنگی‌ و جفره‌ بوده‌ که‌ هم‌ اکنون‌ به‌ محلاتی‌ از شهر بوشهر فعلی‌ تبدیل‌ شده‌اند.

جبهه‌ی‌ ساحلی‌ بافت‌ قدیم‌ بوشهر در سال‌ ۱۳۷۸ تحت‌ شماره‌ی‌ ۲۳۶۰ در فهرست‌ آثار ملی‌ کشور به‌ ثبت‌ رسیده‌ است‌.

برادلی‌ برت‌، در سفرنامه‌ی‌ خود به‌ نام‌ خلیج‌ فارس‌ تا دریای خزر، از طریق‌ ایران‌ که‌ در سال‌ ۱۹۰۹ در لندن‌ منتشر شده‌، بوشهر را شهر دریاها یا شهری‌ دریایی‌ نامیده‌ و ارتباط میان‌ بوشهر ودریا را یک‌ ارتباط منحصر به‌ فرد و بی‌نظیر توصیف‌ کرده‌ است‌: اگر شهری‌ را بتوان‌ دریایی‌ نامید، به‌ درستی‌ که‌ آن‌ شهر، بندر بوشهر است‌. او در جایی‌ دیگر می‌گوید: در کناره‌ی‌ دریا، امواج‌، دیوار ساحلی‌ شهر (بوشهر) را غرش‌ کنان‌ درهم‌ می‌کوبد، گویی‌ که‌ در آن‌ جا هنگامه‌ای‌ به‌ پا شده‌ است‌....

منظره‌ی‌ شهر آمیزه‌ای‌ از رنگ‌های‌ سفید، زرد و قهوه‌ای‌ است‌، درست‌ به‌ یاقوتی‌ ارغوانی‌ می‌ماند که‌ آن‌ را در دریایی‌ از نقره‌ کار گذاشته‌ باشند. دم‌ به‌ دم‌ که‌ (از راه‌ دریا) به‌ بوشهر نزدیک‌تر می‌شوی‌، ... چنان‌ در می‌یابی‌ که‌ بوشهر میان‌ دریا و اشعه‌ی‌ خورشید جلوه‌گری‌ می‌کند.

بافت‌ زیبای‌ شهر بوشهر از حدود هفتاد سال‌ پیش‌ یعنی‌ پس‌ از جنگ‌ جهانی‌ اول‌ رونق‌ خود را از دست‌ داده‌ و مصالح‌ مورد نیاز آن‌ که‌ از افریقا و هند تأمین‌ می‌شده‌ کم‌تر در دسترس‌ بوده‌ وساکنین‌ اصلی‌ شهر شروع‌ به‌ ترک‌ آن‌ و مهاجرت‌ به‌ سایر نقاط کشور کرده‌اند. پس‌ از جنگ‌ دوم‌ جهانی‌ این‌ مسئله‌ شدت‌ گرفته‌ و پس‌ از انقلاب‌ اسلامی‌ نیز با تخریب‌ بیش‌ از یک‌ چهارم‌ این‌بافت‌ توسط اداره‌ی‌ بندر سیر صعودی‌ این‌ مهاجرت‌ و تخریب‌ شدت‌ چند برابر یافته‌ و هم‌ اکنون‌ به‌ صورت‌ نیمه‌ ویرانه‌ای‌ درآمده‌ است‌.

نام‌های سرزمین بوشهر
در عصر هخامنشی از تمدنهای بزرگ در ایران تمدن لیان بوده‌است که برخی به اشتباه نام آن را از نام‌های بوشهر می‌دانند. طبق آثار کشف شده در منطقه باستانی هلیله و ریشهر نام این سرزمین ژرمانسیکا بوده‌است. همچنین در آثار باستانی شوش از این بندر نام برده شده‌است. در زمان اسکندر نام آن به موزامبری تغییر یافت.

سواحل استان بوشهر
از شهرستان دیلم در شمال استان تا شهرستان کنگان در جنوبی‌ترین قسمت استان سواحل زیبای خلیج فارس به طول 625 کیلومتر گسترده شده است.
بنادر و جزایر متعددی در استان وجود دارند که گردشگران می‌توانند به واسطه جاذبه‌های آن شامل پارک‌ها، رستوران‌های ساحلی، تفریحات آبی، قایق‌سواری و نیز از طبیعت بکر و شگفت‌انگیز ساحلی استفاده کنند.

غذاهای محلی بوشهر
در غذای بیشتر مردم این استان خاصه سواحل و جزایر، ماهی سهم بسزایی دارد.
غذاهایی مانند قلیه، ماهی سرخ کرده، ماهی شکم گرفته، پلو ماهی، چلو ماهی، پلو و چلو میگو و ... مردم قسمت‌های داخلی بیشتر غذاهایی از قبیل دال عدس، للک (گبنه) و رنگینک استفاده می‌کنند.

انواع سوغاتی‌ها بوشهر
خرما، حلوای مسقطی، ارده، حلوا راشی، حلوای سنگک، خارک پخته، انواع ماهی و میگو، عروسک‌ها و کالاهای تزئینی صدفی و انواع حصیرها و سبدهای بافته شده از برگ درخت نخل از سوغاتی‌های استان بوشهر است.

جاذبه‌های تاریخی شهرستان بوشهر
قلعه و آثار محوطه باستانی ریشهر، عمارت ملک التجار (بهمنی)، گورستان ژنرال‌های انگلیسی، عمارت حاج رئیس، مسجد شیخ سعدون، مرقد شیخ حسین چاه‌کوتاهی،کلیسای ارامنه گریگوری، موزه مردم‌شناسی (عمارت طاهری)، بافت و بازار قدیم بوشهر، بنای قدیم و موزه مدرسه سعادت، امامزاده میرمحمد حنفیه (ع) در جزیره خارگ، عمارت دهدشتی، عمارت گلشن، آب انبار قوام (سفره خانه سنتی)، کتیبه خارگ و ... .

جاذبه‌های سیاحتی شهرستان بوشهر
پارک شغاب در محله بهمنی بوشهر، پارک جنگلی واقع در روستای چاه‌کوتاه (روستای هدف گردشگری)، منطقه نمونه گردشگری لیان واقع در سبزآباد بوشهر، پارک پرندگان کنار ساحل بوشهر، استخر شنا در محله بهمنی، پلاژ ساحلی بانوان واقع در پارک دانشجوی بوشهر و ساحل بندرگاه بوشهر

صنایع دستی استان بوشهر
صنایع دستی و به ویژه صنایع دستی روستایی از گذشته دارای نقش تعیین کننده و مهمی در معیشیت روستائیان منطقه بوده است.
بیشتر ساکنان نواحی روستایی به علت محدود بودن بخش کشاورزی و بیکاری‌های فصلی ناشی از آن کوشیده‌اند تا از امکانات موجود و مواد اولیه که طبیعت در اختیار آنان قرار داده است به‌ عنوان وسیله‌ای برای کسب درآمد بیشتر و امرار معاش استفاده کنند و به تولید محصولاتی مانند قالی، گبه، عبا، گلیم، حصیر، سفال، گیوه، مشک، دولچه، زنبیل، سبد، تور، سوزن دوزی، نساجی و مصنوعات رودوزی شده بپردازند.

منبع: فارس و ویکی پدیا